Het bestrijden van belastingontduiking is van wezenlijk belang om, in overeenstemming met de belangrijkste politieke prioriteiten van de Commissie[1], voor meer billijkheid en economische efficiëntie op de interne markt te zorgen. De aanpak van het ontwijken van vennootschapsbelasting is nauw verbonden met deze agenda.
Anders dan het ontduiken van belasting, wat onwettig is, valt belastingontwijking doorgaans binnen de grenzen van de wet. Veel vormen van belastingontwijking druisen echter in tegen de geest van de wet en rekken de interpretatie van dat wat "legaal" is zoveel mogelijk op om de fiscale bijdrage van een bedrijf tot het uiterste terug te brengen. Door middel van agressieve fiscale planningtechnieken buiten sommige bedrijven de leemten in belastingstelsels en incongruenties tussen nationale regels uit om te voorkomen dat zij hun billijke aandeel aan belastingen moeten betalen. In veel landen bestaan bovendien fiscale regelingen op grond waarvan ondernemingen de winst op een kunstmatige manier onder de jurisdictie van het betreffende land kunnen brengen, waardoor deze agressieve fiscale planning wordt gestimuleerd.
Deze activiteiten ondermijnen een eerlijke verdeling van de lasten onder belastingplichtigen, eerlijke concurrentie tussen bedrijven en fair play tussen de lidstaten bij het innen van de wettelijk verschuldigde winstbelasting. Fiscaal beleid wordt voornamelijk op nationaal niveau vastgesteld. Met het oog op een billijkere belastingheffing en handhaving van het beginsel dat belastingheffing de plaats van de economische activiteit zou moeten weerspiegelen, schroeft de Commissie haar pogingen op om de lidstaten te helpen belastingontduiking en -ontwijking op de interne markt te bestrijden.
Naast de nodige inspanningen van lidstaten om belastingstelsels te vereenvoudigen en te stroomlijnen, is fiscale transparantie van wezenlijk belang om deze doelen te realiseren. Agressieve fiscale planning, schadelijke fiscale regelingen en belastingfraude gedijen allemaal in een complexe en niet-coöperatieve omgeving. Het bestrijden van belastingontduiking en -ontwijking vereist daarom meer openheid tussen de belastingautoriteiten en meer samenwerking tussen de regeringen. Daarnaast moeten ondernemingen er meer toe worden verplicht om fiscale praktijken te volgen die transparant en billijk zijn.
De EU heeft voortdurend blijk gegeven van leiderschap op het gebied van goed bestuur in belastingzaken en op dit gebied jarenlang beginselen bevorderd die nu wereldwijd navolging vinden. De recente en ongekende impuls in de strijd tegen belastingontduiking en -ontwijking is grotendeels toe te schrijven aan de roep van burgers om billijke belastingheffing in moeilijke tijden. Dit nieuwe streven om ervoor te zorgen dat ieder zijn deel betaalt, werpt op EU-niveau en internationaal aanzienlijke resultaten af. De EU heeft actief bijgedragen aan de OESO/G20-werkzaamheden om transparantienormen te herzien en fiscale misbruikpraktijken wereldwijd aan te pakken. Het BEPS-project[2], dat in 2015 moet zijn afgerond, moet leiden tot een fundamentele hervorming van het wereldwijde belastingklimaat, waardoor belastingontduiking en agressieve fiscale planning in de toekomst veel moeilijker zullen worden.
Ondanks deze vooruitgang zijn er echter meer maatregelen nodig om de lidstaten in staat te stellen hun belastinggrondslag te beschermen en bedrijven eerlijk te laten concurreren op de interne markt, en tegelijkertijd ervoor te zorgen dat de grondrechten worden nageleefd, waaronder het recht op bescherming van persoonsgegevens.
Tegen deze achtergrond wordt in de huidige mededeling een pakket fiscale transparantiemaatregelen voorgesteld dat is gericht op de meest prangende zaken die op dit gebied moeten worden aangepakt. Dit is de eerste fase van de ambitieuze agenda voor 2015 van de Commissie ter bestrijding van belastingontduiking en -ontwijking. Deze fase zal vóór de zomer een vervolg krijgen met een gedetailleerd actieplan over vennootschapsbelasting, waarin de Commissie haar standpunten uiteenzet over billijke en efficiënte vennootschapsbelasting in de EU en een aantal voorstellen zal doen om dit doel te bereiken, waaronder manieren om besprekingen in de Raad op te intensiveren en om het voorstel voor een gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (Common Consolidated Corporate Taxbase, hierna "CCCTB" genoemd) nieuw leven in te blazen. De CCCTB zou, naast het verminderen van de kosten en administratieve lasten voor bedrijven op de interne markt, een doeltreffend middel kunnen zijn tegen het ontwijken van vennootschapsbelasting in de EU.
